Novembar je bio najgori mjesec za Ukrajinu od septembra 2022. godine što se tiče gubitka teritorije od ruskih snaga, a animirane mape najbolje pokazuju kako se razvijala situacija od početka ruske invazije u februaru 2022. do novembra 2024. godine.
Ukrajina je u novembru izgubila teritoriju veličine Njujorka od ruskih snaga, što je najgori mjesečni gubitak za ukrajinske snage od septembra 2022, piše Gardijan. Nakon početka pune invazije u februaru 2022, Rusija je brzo osvojila teritoriju pre nego što je potisnuta ukrajinskom kontraofanzivom. Prošle godine, kad je sukob uglavnom bio u zastoju, ruske snage su zauzele 2.233 kvadratnih kilometara teritorije, prema podacima Instituta za proučavanje rata (ISW). U 2024. su već zauzeli oko 2.656 kvadratnih kilometara.
Područje koje su Rusi osvojili ugrubo je veličine Njujorka. Ali, stručnjaci ukazuju da je veliki dio te zemlje ruralni i da nema veliku stratešku ili operativnu vrijednost. Ruske snage su uglavnom opkolile – ali ne još i zauzele – velike gradove, a nekoliko glavnih željezničkih ili drumskih arterija je nedavno prekinuto.
Najviše ruskih dobitaka u Donjecku
Ruska kontrola nad ukrajinskom teritorijom se povećala sa 17,4 odsto u novembru 2023. na 17,9% od 30. novembra 2024.
Moskva je najviše teritorijalnih dobitaka imala u Donjecku, gdje je osvojila 1.804 km2 od početka godine. Samo u novembru je osvojila 1.006 km2.
Novembarsko napredovanje u Donjecku označava najveće uspjehe Rusa u regionu od maja 2022. Ti dobici predstavljaju većinu nedavnih uspjeha Rusije na bojnom tlu.
U oktobru je Rusija zauzela grad Vuhledar, ključno ukrajinsko uporište u južnom Donjecku koje je izdržavalo napade od početka rata.
Od aprila Rusija ide ka Pokrovsku, regionalnoj prijestolnici i ključnom vojnom cilju. Nekoliko gradova je osvojeno u ovom napredovanju, uključujući Novohrodivku čija je predratna populacija brojala 15.000 ljudi.
Nastavio se trend gubitka teritorije
Dalje na sjeveru, ruske snage su preuzele kontrolu nad mjestima Pivnične i Zalizne, između ostalog, dok su napredovale prema gradu Torecku.
Takođe je bilo gubitaka u Lugansku i Harkovu. Ruske trupe su zauzele 350 km2 teritorije u Lugansku ove godine. Krajem novembra kontrolisali su 98,6% regiona, navodi Gardijan.
Slično je i u Harkovu, gdje je Ukrajina od januara ove godine izgubila 392 km2 teritorije. U Kupjansku, jednom od najvećih gradova u istočnom dijelu Harkovske oblasti, bilo je borbi ovog mjeseca po prvi put otkako ga je Ukrajina povratila u kontraofanzivi 2022.
Ukrajina je ostvarila neke manje dobitke ranije ove godine, nakon što je odbila velike ofanzive u sjevernom dijelu Harkova i Luganska, ali generalno se trend gubitka teritorije nastavio.
Većina zemlje koju su Rusi osvojili 2023. je ruralna
Analize pokazuju da je Rusija postepeno ostvarivala uspjehe tokom godine, posebno u Donjecku, i da kontroliše većinu zemlje u svakom od četiri regiona koje je ilegalno anektirala u septembru 2022. – Lugansk, Donjeck, Zaporožje i Herson. Od ta četiri, Donjeck je i dalje region u kojem ruske snage kontrolišu najmanji dio zemlje, ali je to ipak bio najznačajniji dobitak posljednjih nedjelja.
Od novembra prošle godine, Rusija je zauzela 29 sela i gradova sa predratnim populacijama od preko 1.000 ljudi, od kojih se 25 nalazi u Donjecku. Dalje od toga, većina zemlje koju je Rusija osvojila prošle godine je ruralna – bilo to poljoprivredno zemljište, šume ili polja.
Džordž Baroz, šef tima za Rusiju u ISW, rekao je da je Ukrajina na putu da izgubi još više teritorije, ali da se mora obratiti pažnja na to kakvu vrstu zemlje Rusi zauzimaju.
– Iako su Vuhledar i Avdijevka bili značajni ciljevi, Rusija nije suštinski poremetila odbrambene ukrajinske pozicije. Njihovi teritorijalni dobici su uglavnom poljoprivredno zemljište, a njihovi gubici – 30-50.000 vojnika (mrtvih ili ranjenih) mjesečno – potpuno su neodrživi. Rusi neće imati talase pješadije i vozila za slanje kao ranije, pod pretpostavkom da se trenutni tempo iscrpljivanja održi tokom naredne godine. Njihov učinak na terenu je veoma slab – rekao je Baroz.
“Postoji mogućnost da se front sruši”
Dr Marina Miron, istraživač odjeljenja za ratne studije Kraljevskog koledža London, rekla je da je cilj Rusije da rastegne ukrajinske snage što je više moguće sa ofanzivama širom istočne Ukrajine.
– Postoji mogućnost da se front sruši, posebno u regionima južno od Vuhledara – rekla je ona.
Miron je ocijenila da će se rat, u sadašnjem obliku, vjerovatno okončati 2025 – ali da će Ukrajina ući u bilo kakve pregovore o primirju u nepovoljnom položaju, dok Vladimir Putin ima realne pobjede na frontu.
– Ukrajina se u velikoj mjeri oslanja na zapadnu podršku, koja se smanjuje. Izborna pobjeda Donalda Trampa samo unosi još više neizvjesnosti. Moral je veoma nizak u ukrajinskoj vojsci, nakon bitaka u stilu “mljevenja mesa” poput onih u Bahmutu, i oni ne regrutuju trupe koje su im potrebne. Rusija prosto ima više potencijala, resursa i trupa – rekla je ona, piše Blic.
